Журнал башкирских проектов — Новости из жизни башкирских проектов и не только

Роскомнадзор Китаптар башҡорт онлайн-китапханаһын бикләне

Бикләү йәһәтенән сайт хакимдарының рәсми белдереүе

Кисә РФ-та йәшәгән ҡулланыусыларыбыҙ kitaptar.bashkort.org онлайн-китапхана сайтының эшләмәүенә зарлана башланы. Сил илдәрҙәге ҡулланыусылар һәм VPN ҡуйғандар сайтҡа тотҡарлыҡһыҙ инә. Баҡһаң, 16 мартта Роскомнадзор eais#2239793 белдереүен ебәргән, унда бер китаптың бер битен юйыу талабы ҡуйылған. Белдереүҙә А.Т. Бердиндың «Татар-башҡорт этносоциаль симбиозы тураһында» мәҡәләһе тураһында һүҙ бара (уның атамаһында тыйылған бер китаптың исеме килтерелгән.

Ваҡытлыса яңы сайт көҙгөһөн эшләп ҡуйҙыҡ:
https://kitap.bashkort.org

Роскомнадзорҙың тыйылған мәғлүмәттәр реестры битендә бикләү сәбәбе итеп Пенза өлкәһе Городище район судының 2008 йыл 22 февраль сыҡҡан 2-37-се ҡарары күрһәтелгән. Иғтибарығыҙҙы шуға йүнәлтергә кәрәк: 2008 йылда Китаптар китапханаһы ла, А.Т. Бердиндың мәҡәләһе лә юҡ ине әле. Роскомнадзор ҡарарында, моғайын, РФ-та тыйылған материалдар исемлегенә 130-сы һан аҫтында индерелгән тыйылған китап үҙе күҙҙә тотолғандыр, тип фаразлайбыҙ.

Роскомнадзорға оҡшамаған мәҡәләгә килгәндә, ул әлегә тыйылғандар исемлегенә индерелмәгән. Иң ҡыҙығы шул: был мәҡәләлә Башҡортостандың билдәле ғалимы, милләт-ара һәм конфессия-ара мөнәсәбәттәр буйынса белгес Азат Таһир улы Бердин РФ-та тыйылған шул китапты тәнҡитләй.

Китаптар онлайн-китапханаһы 2014 йылда булдырылды һәм башҡорт телле аудитория өсөн мөһим ресурс булып тора. Ул Башҡорт проекттары берләшмәһе ирекмәндәре төркөмө тарафынан әҙерләнде һәм үҫтерелә, улар бында башҡорт телендәге, башҡорттар һәм Башҡортостан тураһындағы китаптарҙы сканлап һала. Йыл һайын сайтҡа 60 меңгә яҡын кеше килә. Сайт коммерцияға ҡарамаған проект булып тора һәм ирекмәндәрҙең үҙ аҡсаһына аҫрала. Сайт коммерцияға ҡарамаған проект булып тора һәм ирекмәндәрҙең үҙ аҡсаһына аҫрала.

Әлегә беҙ Роскомнадзорға материалды юйҙырыуыбыҙ, ә бикләүҙең нигеҙһеҙ һәм законһыҙ эшләнгәнлеге тураһында рәсми мөрәжәғәт ебәрҙек. Әгәр ресурс законлы мөҙҙәттә асылмаһа, беҙ Роскомнадзор хеҙмәткәрҙәренең законһыҙ ғәмәлдәре өҫтөнән ялыу бирергә ниәтләйбеҙ.

Башҡорттар хаҡында — «Bashkort 2.0»

Книга Bashkort 2.0

Күптән түгел башҡорт йәмғиәтселеге ҡыуанслы яңылыҡ кисерҙе: өр-яңы форматтағы «BASHKORT 2.0» китабының исем туйы үтте. Замана башҡорт йәштәренең уңыш серҙәрен туплаған хеҙмәттең авторы — Эльвира Муталова.

«Ун йылдан артыҡ Башҡортостандан ситтә йәшәүемә ҡарамаҫтан, бар йәмәғәт эшмәкәрлегем башҡорт мәҙәниәтен һаҡлауға һәм үҫтеререүгә, республикабыҙҙы башҡа региондар алдында лайыҡлы күрһәтеүгә йүнәлтелгән. Мәктәп йылдарынан алып әүҙем йәмәғәт тормошо, Рәми Ғарипов исемендәге 1-се республика башҡорт гимназия-интернатында уҡып сығыуым, 2007 йылда Рәми Ғарипов исемендәге премияға лайыҡ булыуым, Санкт-Петербург ҡалаһында “Аманат” Башҡорт йәштәр ассоцияцияһын төҙөүем һәм уның менән идара итеүем, Санкт-Петербургта һәм бар Ленинград өлкәһендә Башҡорт ҡоролтайын булдырыу – ошо һәм башҡа күренештәр мине яйлап ҡына ошо китапты сығарыу юлына алып килде» — ти автор.

“Bashkort 2.0” китабының геройҙары Башҡортостанда, Рәсәйҙә генә түгел, Азия, Европа илдәрендә, Төнъяҡ Америка, Австралия йәшәй. Һәр береһе – сағыу шәхес, үҙ-үҙенә ышанған, үҙенең генә түгел, башҡаларҙың да тормошон мәғәнәле итергә ынтылған башҡорт егет-ҡыҙҙары.

Билдәле режиссер, башҡорт кинематографияһына “Еңмеш”, “Әсә”, “Өфөнән һөйөү менән” фильмдары менән ҡойон кеүек килеп инем яңы һулыш өргән Айнур Асҡаров, алып барыусы, кескәйҙәргә “Бауырһаҡ апай”, ә өлкәндәргә, ғөмүмән, республика халҡына танылған алып барыусы, “Тамыр” телеканалы режиссеры булараҡ таныш булған Ләйсән Мәзитова, Өфө һәм Санкт-Петербург ҡалаларының йәш эшҡыуарҙарының береһе Руслан Хәлимов, “Рәсәй терәге” бизнес-ойошманың региондағы бүлек директоры Тимур Лоҡманов, “Green plate” тиҙ хеҙмәтләндереү ресторандар, “Өс тәрилкә” ашханалар селтәре хужаһы Ренат Хиләжев,16 йәшендә үҙ бизнесын асып, 19 йәшенә килемен миллион һумдарға еткергән, 20 йәшендә тәүге китабын сығарған эшҡыуар Азат Вәлеев, “Бәйләнештә” селтәренең интерфейсын башҡорт теленә тәржемә итеүсе, Android һәм Mac OS өсөн башҡорт клавиатураһын эшләп сығарыусы, “Башҡорт радиоһы” ҡушымтаһы, “Kitaptar” башҡорт электрон китапханаһы һәм башҡа проекттар авторы Илдар Кинйәбулатов, Беренсе каналда эшләүсе, билдәле Рәсәй һәм халыҡ-ара саралар режиссеры, яҡташтары менән тик башҡортса ғына һөйләшкән Гөлназ Ғәлимуллина һәм башҡа милләтебеҙҙең зыялы йәштәре хаҡында йәнле әңгәмәләр, үҙенсәлекле блиц-һорауҙар, махсус бүлектәр аша ғына түгел, күҙҙе һөйөндөрөп тулы бер биткә бирелгән матур, сифатлы фотоһүрәттәр ярҙамында рәхәтләнеп уҡырға була.

Китап авторы Эльвира Муталова үҙе әйтеүенсә, ул гел илһамландырыусы, яңы үрҙәргә әйҙәүсе йәштәр хаҡында ҡыҙыҡлы тарихтар уҡырға ярата, әммә ошондай башҡорт йәштәре хаҡында

ғына бер ҡайҙан да мәғлүмәт таба алмай. “Bashkort 2.0” проекты Эльвираның үҙе һымаҡ даими эҙләнгән, үҫешкә ынтылған, тик яҡшы миҫалдарға ғына ынтылғандар өсөн генә түгел, бар халҡыбыҙ өсөн – оло табыш.

Айгөл ЙӘМИЛЕВА

Башҡортса «Китаптар»

Дуҫтар! Көтөлгән ваҡиға! Һеҙгә «Китаптар» башҡорт электрон китапханаһының төп версияһын эшләтеп ебәреүебеҙ тураһында ҡыуаныслы хәбәребеҙҙе еткерәбеҙ. Бынан һуң һеҙгә, башҡортса яратҡан китабығыҙҙы эҙләп, интернет гиҙеүҙең кәрәге ҡалмаҫ, балалар китаптарынан һәм классиканан фәнни хеҙмәттәргә тиклем барыһы ла уңайлы бер ресурста тупланды. Үҙегеҙгә йөкмәгеҙ, уҡығыҙ, китаптарығыҙҙы өҫтәгеҙ, дуҫтарығыҙ менән уртаҡлашығыҙ. Ә иң мөһиме — башҡортса уҡығыҙ!

http://kitaptar.bashkort.org/about

Әлеге көнгә сайтта башҡорт һәм башҡа телдәрҙәге 900-ҙән ашыу китап, дәреслек һәм журнал тупланды. Китаптар -төрлө форматта, шуға күрә уларҙы компьютерҙа ғына түгел, ә смартфондарҙа, планшеттарҙа һәм электрон китаптарҙа ла асыуы уңайлы.

Китапхананы артабан да яҡшыртыуҙы дауам итербеҙ, ләкин беҙгә ярҙамығыҙ кәрәк. Һеҙҙең был китапхананы тулыландырыуҙа ҡатнашыуығыҙ мөһим. Әйҙәгеҙ, уны бергәләп яҡшыртайыҡ, байытайыҡ! Етешһеҙлектәр тапһағыҙ беҙгә хәбәр итегеҙ, сервисты тағы ла уңайлыраҡ итеү тураһында уй-фекерҙәрегеҙҙе әйтегеҙ. Һеҙгә ниҙәр кәрәк икәнлеген яҡшыраҡ белһәк, беҙгә «Китаптар» китапханаһын камиллаштырыуы ла еңелерәк булыр.
Шулай уҡ үҙегеҙҙә булған, ләкин электрон китапханаға күсерелмәгән китаптарҙы бында һалырһығыҙ тип тә өмөтләнәбеҙ. Башҡалар ҙа шәхси китапханағыҙҙағы башҡорт әҙәбиәте хазинаһы менән таныша алһын ине. Тәү сиратта ниндәй китаптарҙы цифрлаштырыу кәрәклеген дә әйтерһегеҙ тип өмөтләнәбеҙ. 2016 йылдың 1 мартында бета-версияны һынау тамамланасаҡ, ә Өфөлә сервистың аҙаҡҡы версияһын күрһәтеү буйынса рәсми тантана үткәреләсәк. Тулыһынса эшләнеп бөткән китапханала уҡыу өсөн яңы, уңайлы инструменттар һәм меңдәрсә китап булыр.

Был тиклем ҙур күләмле проектты тормошҡа ашырыу еңелдән булманы. Айҙар буйына проект командаһы, «Башҡорт проекттары» берләшмәһе ирекмәндәре, китаптарҙы сканлау, цифрлау һәм интернетта эҙләү менән мәшғүл булды: Рәжәп Әхмәтйәнов, Марат Дауытов, Әлфиә Аҡбутина, Айнур Таңатов, Көнһылыу Ҡотлобаева, Марат Булатов, Марсель Урманшин, Ғәзиз Йосопов, Илмир Ишбаев, Сәлих Фәтихов, Тимур Йосопов, Әкрәм Әлибаев, Илнур Нурмөхәмәтов, Гөлсөм Теләүсина, Рәил Сәлимов, Алһыу Аҡбулатова һәм башҡа бик күптәр. Беҙҙең талантлы йәш эшкәртмәселәребеҙ Александр Батыргәрәев менән Алмас Ғиниәтуллинға бик ҙур рәхмәтлебеҙ. Уларһыҙ проект ғәмәлгә ашмаҫ ине. Рәхмәт! Китаптарҙы рәхәтләнеп уҡығыҙ!

Илдар Кинйәбулатов, «Башҡорт проекттары» берләшмәһе координаторы һәм Марат Әхмәтшин, «Китаптар» проекты координаторы.

Ә хәҙер хәбәрҙе дуҫтарығыҙға еткерегеҙ! Максималь репост!

Башҡорт клавиатураһында swipe булдырылды

«Башҡорт проекттары» берләшмәһе Интернетта башҡорт телен ҡулланыуҙы тағы ла уңайлыраҡ итеү өсөн йәнә бер кескәй генә аҙым яһаны. «Android» операцион системалы ҡулайламалар өсөн яңыраҡ барлыҡҡа килгән һәм йылдам үҫеүсе «Kika keyboard» экран клавиатураһын эшләүселәр үҙ ҡушымтаһының яңыртылған версияһына беҙҙең ярҙам менән башҡорт хәрефтәре йыйылмаһын өҫтәргә риза булдылар. Улар үҙҙәренең эшкәртмәһен «Сoolest, smartest, fastest» (иң шәп, иң аҡыллы, иң етеҙ) тип һүрәтләй. Килешәбеҙ, нәҡ шул сәбәптән башҡортса яңы экран клавиатураһы нигеҙе итеп «Kika»ны һайланыҡ та инде.

Kika keyboard ҡушымтаһын Google Play магазинынан алып ҡуйығыҙ

«Kika keyboard»тың төп өҫтөнлөктәре:

Тексты свайп (swipe) ярҙамында, йәғни бармаҡты экрандан алмай ғына, тиҙ һәм уңайлы итеп йыйыу. Күптәрегеҙ белә: ул стандарт йыйыу ысулына ҡарағанда күпкә яҡшыраҡ, шунлыҡтан уның башҡорт теле өсөн дә индерелеүен күптән көтә инегеҙ.
Текст йыйғанда һүҙҙең һүҙлектән алып ҡуйыла барылыуы. Ҡушымта шулай уҡ һеҙ йыйған һүҙҙәрҙе һәм фразаларҙы хәтерләп, артабан уларҙы автоматик рәүештә ҡуллана. Мәҫәлән, һеҙ «Сәләм» тип яҙһағыҙ, ул «Сәләм, хәлдәр нисек?» тип тулыландырырға тәҡдим итә. Был бик уңайлы һәм текст йыйыу тиҙлеген арттыра.
Смайлдар йәки emoji (эмодзи) хәҙер теләгән бер урынға, бөтә ҡушымталарҙа, шул иҫәптән СМС-та ла, индерелә ала.
Ҡушымта emoji-ҙарҙың хәрефтәрҙән торған иң ябайҙары ла (^.^) (͡° ͜ʖ ͡°), арт-коллаж итеп эшләнгән ҡатмарлылары ла (һүрәттәрҙе ҡара) ҡуйылған.
GIF-анимацияларҙың беркетмә китапханаһы, ул яратҡан йәнле мемдарығыҙҙы башҡа ҡушымталарға инеп тормайынса туранан-тура ебәреү мөмкинлеген бирә.
Экран клавиатураһын биҙәүҙең (скиндарҙың) төрлө стилдәре.
Шулай уҡ башҡа бик күп көйләнмәләр.

Сит ил эшкәртмәселәре менән хеҙмәттәшлеккә килгәндә, улар эскерһеҙ һәм ихлас ярҙамлашты. Улар беҙгә: «Йәнә һеҙгә бөтәһе өсөн дә рәхмәт. Эшмәкәрлегегеҙҙә ҡатнашыу беҙгә мәртәбә өҫтәй. Бәләкәс кенә ярҙамыбыҙ һеҙгә, һеҙҙең дуҫтарығыҙға, хатта бөтөн Башҡорт халҡына файҙалы булыр, тип ышанабыҙ! Командабыҙ һеҙҙең тап беҙҙе һайлауығыҙ өсөн оло шатлыҡ кисерә», – тип яҙҙы. Беҙ бөтә башҡорттарға шуны еткерергә теләйбеҙ: әгәр ҡайҙа ла булһа башҡорт теле индерелмәгәнен күрһәгеҙ, был хаҡта һис икеләнеп тормайынса эшкәртмәселәргә хәбәр итегеҙ.

Ҡушымтаның эшкәртмәселәре: Kika keyboard team
Проекттың координаторы: Рәил Сәлимов
Башҡортса мобиль хәрефтәр урынлаштырыу схемаһы: Илдар Кинйәбулатов һәм Рәил Сәлимов
Башҡорт теленең йышлыҡ һүҙлеге: БДУ-ның компьютер филологияһы лабораторияһы

Башҡортса яңылыҡтарҙы твиттерҙа уҡығыҙ!

Сәләм, йәмәғәт! Быға тиклем бөтөн башҡортса яңылыҡтарҙы агрегатор битендә генә уҡырға мөмкин ине, ә хәҙер Twitter хеҙмәте аша ла уҡып була. Беҙҙең рәсми каналыбыҙға яҙылығыҙ! @NewsBashkort

Терминология проекты тураһында

Дуҫтар, һеҙҙе терминологияны төҙөү һәм тәржемәләү буйынса яңы проектта ҡатнашырға саҡырабыҙ!

Иҫләһәгеҙ, элек беҙ Google Docs хеҙмәтендә эшләп ҡарағайныҡ, ләкин уның уңайһыҙлығы алдан уҡ аңлашылды. Терминология ҙур ВК проектына ярҙамсы проект булғанға күрә, төп көстәрҙе таратмайынса, быға иғтибар итмәҫкә тырыштыҡ. Һуңынан оҙаҡ ҡына махсус тәржемә иткес эҙләнек, әммә, үкенескә күрә, таба алманыҡ.

Бер йыл элек ундай системаны үҙебеҙ яңынан төҙөргә тейешбеҙ тигән фекергә килдек, ә инде август айында эштәр башланды. Тәүҙә системаның архитектураһы билдәләнде, һуңынан дизайн-проект, сентярбҙә иң ҡатмарлы өлөшө — программалау һәм төҙөү башланды. Әле һеҙгә әҙер проектты күрһәтә алыуыбыҙға шатбыҙ!

Системаның ике яғы бар. Тышҡы яғы бөтөн донъяға, һәр бер интернет ҡулланыусыға асыҡ, унда тик модераторҙар раҫлаған төшөнсәләр генә күренә. Эске яғы — тәржемә итеү интерфейсы — был тәржемәселәрҙең, администраторҙарҙың эш урыны. Ундағы төп мөмкинлектәр: бер нисә телдә яңы төшөнсәләр өҫтәп була, һәр бер төшөнсәгә сикһеҙ тәржемәләр бирергә, һәр тәржемә өсөн тауыш биреп һәм фекер яҙырға мөмкин.

Иң тәүҙә 4 тәржемә йүнәлешенән башлайбыҙ: инглизсә-башҡортса, башҡортса-инглизсә, урыҫса-башҡортса, башҡортса-урыҫса, киләсәктә яңы телдәр өҫтәләсәк.

Терминология сайтында хаталар, уңайһыҙ эшләнгән урындары күп әле. Статусын хәҙер beta тип иҫәпләйбеҙ. Һеҙҙең ярҙамығыҙҙа уны яйлап шымартырбыҙ. Хаталар тапһағыҙ, проекттың баг-треккерына яҙығыҙ, зинһар: http://termin.reformal.ru

Теркәлегеҙ, ҡатнашығыҙ, башҡорт телен байытығыҙ!
https://termin.bashkort.org

Иҙел Үтәбаев, Илдар Кинйәбулатов

Башҡорт электрон китапханаһы

Дуҫтар, белүегеҙсә, башҡорт китаптарының тираждары һәм һатылыштары йылдан йыл кәмей. Нәшриәттәр бының менән ризалашып хәҙер уҡыусыларының иң тоғро, әммә иң аҙ һанлы өлөшөнә өмөт итә. Йәштәрҙең туған телендә уҡыу ғына түгел һөйләшергә теләүселәре лә һирәгәйә. Шуға ҡарамаҫтан, китаптар уҡырға мөмкинеселек биргән бер ресурс та юҡ.

Битараф булмаҫҡа кәрәк. Халҡыбыҙ әҙәби мираҫының тарих биттәренән һыҙылып ташланынуна юл ҡуйырға ярамай. Шуға күрә беҙ башҡорт электрон китапханаһын төҙөй башланыҡ, йәиһә кәрәкле китапты тиҙ генә табып, тейәп алып уҡый торған урын.

Сайт төҙөү эштең тик бәләкәй өлөшө генә. Китапхананы тулыландырыу ауырыраҡ. Шунлыҡтан беҙгә электрон рәүешкә күсерелгән китаптарҙы интернет буйлап эҙләргә һәм яңы китаптар сканировать итергә ярҙам итә алған волонтёрҙар кәрәк. Бергәләп беҙ был проектты ғәмәлгә ашырырбыҙ.

Волонтёрҙар өсөн анкета: http://bashkort.org/reg

Анкетаның һәр тултырыусыһына беҙ барыһын да ентекле аңлатып бирәсәкбеҙ һәм инструкция ебәрәсәкбеҙ. Шулай уҡ һеҙ турыға проекттың координаторына мөрәжәғәт итә алаһығыҙ: http://vk.com/ireck_wa_lee

Bashkort.org Яңылыҡтар хеҙмәте

Барығыҙ ҙа өр-яңы хәбәрҙәр менән Яндекс.Новости йәки Google News кеүек хеҙмәттәр аша урыҫ телендә танышаһығыҙҙыр, моғайын. Бындай сервис төрлө мәғлүмәттәрҙе эҙләгән саҡта бик уңайлы, бөтәһе лә бер урында тупланған. Хәҙер һеҙ барлыҡ көнүҙәк яңылыҡтарҙы башҡортса уҡый алаһығыҙ.

Таныш булығыҙ — Bashkort.org Яңылыҡтар!

Әлеге ваҡытта был хеҙмәттә 30-ҙан ашыу төрлө сығанаҡ бар: мәғлүмәт агентлыҡтары, телевидение, радио, матбуғат баҫмалары. Тиҙҙән ул башҡорт телендәге бөтә ресурстар менән тулыландырыласаҡ. Был уңайлы хеҙмәт менән компьютер һәм мобиль ҡулайлама аша файҙаланырға мөмкин. Ышанмаһағыҙ, тикшереп ҡарағыҙ!

http://bashkort.org/news

Сығанаҡтар исемлеге: Атайсал гәзите, Ашҡаҙар гәзите, Ашҡаҙар радиоһы, БСТ, Балҡантау гәзите, Башинформ, Башҡорт драма театры, Башҡортостан гәзите, Башҡортостандың мәҙәни донъяһы, Башҡортостан ҡыҙы, Башҡортостан президентының матбуғат вәкиллеге, Башҡортостан спорты, Гәзит.com, Даирә гәзите, Инйәр гәзите, Йүрүҙән гәзите, Йәйғор гәзите, Йәшлек гәзите, Көнгәк гәзите, Остаз, Сит телдәге яңылыҡтар, Тамаша журналы, Таң гәзите, Торатау гәзите, Урал гәзите, Шоңҡар журналы, Юлдаш радиоһы, Яйыҡ гәзите, Һаҡмар гәзите.

Читать на русском

Bashkort.ORG проектының яңылыҡтарына яҙылығыҙ!

Башкортостан райондарының картаһы

Ҡайһылыр ваҡыт элек үҙемдең компьютерымда электән эшләлгән Башҡортостан Республикаһының тапҡайным. Унда райондар күрһәтелгән. Интернетҡа сығарып элергә булдым, сөнки күптәргә векторлы карталар кәрәк, ул төрлө осраҡтарҙы ҡулланыуы мөмкин. Бәлки, үҙегеҙгә лә кәрәк булыр. Архив эсенда төрлө форматтарҙа файлдар: EPS, SVG и AI (Adobe Illustrator).

Йөкләргә ZIP архив, 1Мб

Читать на русском

Башҡорт проекттары өсөн хостинг

hosting

Читать на русском

Башҡорт телен һәм мәҙәниәтен үҫтереү өсөн тырышып эшләгән шәхестәрҙе, берләшмәләрҙе хуплайым. Бөгөн иң ябай һәм һөҙөмтәле ысул — ул үҙебеҙҙең мәғлүмәти мөмкинлектәрҙе һәм сервистарҙы үҫтереү. Шуның өсөн дә башҡорт телендәге 2-3 сайтты үҙемдең хостингта 1 йылға бушлай урынлаштырырға әҙермен.

Һеҙҙең күптәрегеҙ башҡорт телендә сайт йәки веб-сервистар булдырыу хыялы менән йәшәйҙер, моғайын. Бәлки, ниндәйҙер концепцияғыҙ йәки аныҡ планығыҙ барҙыр. Бынан тыш, ошо сайтты дауам итеү, уны үҫтереү өсөн әҙер мәғлүмәттәрегеҙ һәм буш ваҡытығыҙ бар. Иң мөһиме, һеҙ был ресурстың халыҡҡа файҙалы, кәрәкле булыуына ышанырға һәм уны аңлатырға әҙер булырға тейешһегеҙ.

Читать далее Башҡорт проекттары өсөн хостинг